W połowie poprzedniego roku rozpoczęliśmy za „Kurierem Wareckim” prezentację na łamach warka24.pl patronów naszych ulic, którzy są jednocześnie rodowitymi warecczanami. Po Aleksandrze Gajewskim, Józefie Manczarskim, Zygmuncie Ledóchowskim, Wiktorze Krawczyku, Feliksie Nowakowskim, Braciach Lubert, Stanisławie Marcinowskim, Aleksandrze Lewandowskiej czas na Adama Jarzębskiego, którego imię nosi jedna z ulic na wareckim osiedlu Winiary.
Adam Jarzębski (Jarzembski, Jarzemski) – ur. przed 1590 – zm. ok. 1649
Muzyk, architekt, poeta. Urodzony przed rokiem 1590 w Warce, w rodzinie mieszczańskiej. Był synem Stanisława i Katarzyny. Po ukończeniu szkół początkowych studiował muzykę, prawdopodobnie za granicą. Istnieją przypuszczenia, że przebywał w Pradze. Od 1612 roku był w Berlinie skrzypkiem w kapeli elektora brandenburskiego, Jana Zygmunta, który w 1615 roku przyznał mu roczne stypendium na pobyt we Włoszech. Z zespołem tym występował w wielu miastach niemieckich. Po powrocie do kraju w 1620 roku, objął stanowisko skrzypka w kapeli Zygmunta III Wazy, a później Władysława IV. W 1621 r. otrzymał od króla akt serwitoratu oraz dzierżawy młynów, w 1622 zaś dożywotnio Wójtostwo wsi Piaseczno k. Warki i dochody z wareckich młynów, w 1635 tytuł budowniczego i muzyka królewskiego. Był m.in. intendentem budowlanym pałacu w Ujazdowie, zajmował się też konstruowaniem instrumentów smyczkowych. Zmarł w Warszawie w końcu 1648 roku, lub na początku 1649.
O znaczeniu Jarzębskiego w dziejach kultury polskiej decydują głównie jego utwory muzyczne. Był najwybitniejszym przedstawicielem barokowej muzyki instrumentalnej, napisał min: 27 koncertów i kanonów. Kompozycje jego zapoczątkowały dzieje polskiej muzyki instrumentalnej. W 1643 roku opublikował złożony 8-głoskowcem z gramatycznymi rymami aa bb 3844 wersowy poemat ,,Gościniec albo Krótkie opisanie Warszawy z okolicznowieściami jej” ( tzn. okolicami), dla kompani dworskiej wydany.
Jest to pierwszy obszerny, wierszowany przewodnik po Warszawie, typ dawnego itinariusza, w którym informacja przeplata się literacką anegdotą i niekiedy satyrą. Narrator oprowadzający po mieście Wieśniaka, opisał od strony architektonicznej ulice, kościoły, trzy pałace królewskie, około 90 pałaców i dworków biskupich, książąt, starostów, patrycjuszy. Przy opisie zamku królewskiego znajdują się wzmianki o sposobie gry aktorskiej, technice teatralnej i scenografii, oper i dramatów wystawianych na dworze Władysława IV. W 1820 r. w t. 3 ,,Zbioru pamiętników historycznych o dawnej Polsce J.V. Niemcewicza, opublikowana została jego prozaiczna przeróbka poematu pt. ,,Opisanie Warszawy, jaka była w roku 1643.” Realia zawarte w ,,Gościńcu” twórczo spożytkował H. Sienkiewicz w trylogii.
BLP,t.2, s.290-292; S.Feicht, S.Herbst, (Jarzębski, Jarzemski) Adam PSB, t.11 ,s.24-25; B. Chlebowski, Warszawa za Władysława IV, w; ,,PISMA”, t.4 , Warszawa 1912, s.78-108 ; Z.M. Szweykowski, ,,Missa Sub eoncerto” Adama Jarzębskiego, ,,Muzyka” 1968, nr.4, s.28-29 ; W. Tomkiewicz, Wartości historyczne ,,Gościńcca” A. Jarzębskiego, ,,Kronika Warszawy” 1972, ur.1, s.37-53; W. Tomkiewicz, Wstęp (do:) A. Jarzębski ,,Gościniec” albo Krótkie opisanie Warszawy, Warszawa 1974; G. Stawecka, ,,Gościniec” Adama Jarzębskiego jako poemat opisowy, ,,Roczniki historyczne” 1979, z.1, s.63-87.
Na podstawie ,,Słownika Wiedzy o Grójeckim’’ ,zeszyt pierwszy, Grójec, str. 40-42. 1993r. Ulica Jarzębskiego znajduje się w wareckiej dzielnicy Winiary, pomiędzy ulicami: K. Pułaskiego- Myśliwskiej, Zygmunta Ledóchowskiego i Słonecznej.
Kiedy rozpoczęliśmy w połowie lat siedemdziesiątych budowę Osiedla domów jednorodzinnych w dzielnicy Winiary, teren ten był autentycznie ,,Księżycowy”. Rozdysponowaliśmy ponad 140 działek budowlanych, chętnym mieszkańcom Warki. Sukcesywnie doprowadziliśmy do uzbrojenia tego obszaru (doprowadzając energię elektryczną, oświetlenie uliczne, wodociąg, kanalizację, utwardzające ,,bloczkami” cementowymi jezdnie ulic). Jedną z pierwszych tak ,,uzbrojonych” ulic była ulica Adama Jarzębskiego. W tym czasie miałem zaszczyt piastować urząd Naczelnika Miasta i Gminy Warka (1973-1981).
Tadeusz Kulawik
